Türkiye’de Yetişen Yağ Bitkileri Nelerdir?

Türkiyede yetişen yağ bitkileri; haşhaş, zeytin, ayçiçeği, keten-kenevir, soya fasülyesi, yer fıstığı, gül, anason ve susamdan oluşmaktadır.

Zeytin: Kışları ılık ve yağışlı, yazları sıcak ve kurak olan yerlerde yetişir. Akdeniz iklimine tam uygum sağlar. Don olaya karşı hassas olduğundan iç kısımlarda yetişmez. Zeytin 1 yıl ürün vermezken, 1 yıl bol ürün verir. Bu yüzden üretimde dalgalanmalar yaşahır. Güney Marmara’da sofralık zeytin tarımı yapılmaktadır. Ege bölgesinde zeytinlerin çoğu yağ üretiminde kullanılır. Ege bölgesinden sonra en çok Güney Marmara’da yetiştirilir. Akdeniz bölgesinde daha çok gelir getiren ürünler tercih edildiğinde üçüncü sırada gelir. Güneydoğu Anadolu bölgesinin batısında da bir miktar yetişir.

Haşhaş: orta derece yağış ve yaz sıcaklığı ister. İlaç endüstrisinin ham maddesidir ve önemli yağ üretim bitkisidir. İhraç edilir çoğunlukla. Yetiştdirilebilmek şartları Türkiye’nin büyük kısmında uygun olmasına karşın, uyuşturucu yapımında kullanıldığından üretimi devlet denetiminde olup her yerde yetiştirilmesine izin verilmez. Özellikle İç Batı Anadolu ve Göller yöresinde yetiştirilir. En çok üretildiği il Afyondur.

Keten-Kenevir: Serin ve nemli bir iklim ister, yağı boyacılıkta, lifleri ise dokuma endüstrisinde kullanılır. Kenevir topumları uyuşturucu olarak kullanıldığından üretimi devlet denetimindedir. Bu nedenle üretiminde yıllara göre dalgalanmalar görülmez. Batı ve Orta Karadeniz’de, Ege ve Marmara’da üretilir.

Ayçiçeği: yağından en çok faydalanılan bitkidir. Büyüme döneminde yağış, olgunlaşma dönemine bol güneş ister. En çok Marmara Bölgesi’nde yetiştirilir. Doğu Karadeniz kıyı kesimi Erzurum-Kars platosu ve bazı yüksek yerler hariç her yerde yetiştirilir.

Susam: sıcak iklimde yetişir. Yurdumuzda Güneydoğu Anadolu, Akdeniz ve Ege bölgesinde yetiştirilir. Ayrıca helva yapımında kullanılır. Susam tohumları %50-60 oranında yağ bulunduğundan yağ sanayisinde kullanılır.

Yer Fıstığı: Akdeniz iklim şartlarına yetişir. En fazla tarımı Akdeniz bölgesi yapar. Ayrıca Güneydoğu Anadolu’nun basıtında, Ege bölgesinde Muğla, Manisa ve Aydın çevresi, Güney Marmara bölgesinde Balıkesir ve Çanakkale çevresinde tarımı yapılır. Çerez olarak tüketildiği gibi yağ da elde edilir. Akdeniz bölgesinde ikinci ürün olarak yetiştirilir.

Gül: gül yağı yapımında kullanılır, kozmetik sanayisinde kullanılır. En fazal göller yöresinde ve Isparta çevresinde üretilir.

Anason: alkollü içki yapımında kullanılır ve üretimi devlet kontrolündedir. Önemli üretim alanları arasında Burdur, Muğla, Denizli ve Antalya gelir.

Soya Fasülyesi: Nemli ve ılık bölgelerde yetişir. Sulamının yapıldığı bölgelerde üretilir. En çok yetiştirildiği yer Akdeniz ve Karadeniz’dir. Yetişme dönemi kısa olduğu için Akdeniz bölgesinde ikinci ürün olarak yetiştirilir.