Turgut Reis Kimdir?

1485-1465 yılları arasında yaşamıştır. BARBAROS Hayrettin Paşa ile beraber Preveze Savaşı’na katılan ve Osmanlı İmparatorluğu’nun genişleme devrinde zaferden zafere koşan ünlü bir Türk denizcisidir. Muğla’nın Seraloz bucağına bağlı bir sahil köyünde doğmuştur. Kanuni Sultan Süleyman devrinde, fethettiği Trablus Bey­lerbeyliğinde 11 yıl kalmış ve ikinci Malta kuşat­ması sırasında şehit düşmüştür. Türbesi, Trablusgarp’ta, kendi yaptırdığı camiin avlusundadır.

DÜNYA Denizcilik Tarihi’ne adını altın harfler­le yazdıran büyük Türk amirali Turgut Reis, 1485’te Muğla’nın Seraloz bucağına bağlı bir sahil köyünde doğdu. Babası, Veli adında, fakir bir çiftçiydi. Tur­gut’u da sapanın başında, kendine yardımcı bir rençper olarak yetiştirmeyi düşünüyordu. Oysa, da­ha küçük yaştan beri o, sahilde kayıkların arasında dolaşmaktan, palamarlarla oynamaktan, dümen ye­kelerine oturmaktan zevk duyardı.

Turgut, büyüdükçe, denize karşı aşırı düşkün­lüğü de vazgeçilmez bir arzu hâlini aldı ve denizci olmayı kafasına koydu.

O zamanlar, Ege’de, Akdeniz’de dolaşan kor­san gemileri arasında, sık sık sahillere adam salıp, levent toplayanlar vardı. Turgut, bunlardan birinin aracılığıyle, nihayet güçlü bir korsan gemisine gir­meyi başardı. Önceleri, sıradan bir leventken, kısa zamanda zekâsı, bilgisi ve cesaretiyle kendini gös­terdi.

İki yıl gibi göz açıp kapamaya dek bir zaman içinde, leventlikten, kaptanlığa yükselen Turgut, kü­çüklükten beri hayallerinde yaşayan nefis bir tek­neye sahip olmayı başardı.

Turgut Reis’in, tarihe şan veren denizcilik ha­yatı, işte bu küçük teknede filizlenmişti. Önceleri tek başına koca gemilere saldırıyor, onları talan edip, önüne katıyordu. Osmanlı İmparatorluğu’nun ticaret gemileri, onun sayesinde derin bir nefes al­dılar. İspanyol, Ceneviz, Portekiz kalyonları, ona rastlamak korkusuyle rotalarını bile şaşırmaya baş­ladılar. Böylece Turgut Reis, çok geçmeden korsan amiralliğe yükseldi.

O sıralarda, Barbaros Hayrettin Paşa’nın nâmı da bütün Akdeniz’de bir bayrak gibi dalgalanıyor­du. Preveze Deniz Savaşı’na yakın günlerde, Tur­gut Reis, emrindeki filoyla, Barbaros’a iltihak etti ve Preveze Deniz Savaşı’nda, ihtiyat kuvvetlere ko­muta ederek, bütün ustalığını gösterdi.

Turgut Reis, Akdeniz’deki başarılarıyle dillere destan olurken, 1540 baharında büyük talihsizliğe uğradı. Korsika adasının Firoleto limanında demir­lemiş, gemilerinin kalafatı ile uğraşırken, müttefik Avrupa devletlerinin büyük donanması tarafından âni baskına uğratıldı. Turgut Reis, ünlü Amiral Andrea Dorya tarafından kıstırıldığını ve onunla döğüşmekte olduğunu sanarak, arkadaşı Salih Reis ile beraber, çaresiz teslim olmaya karar verdi. Oysa, baskın yapan kuvvetlerin başında, Andrea Dorya’ nın yeğeni Janetino Dorya vardı. Turgut Reis ve Salih Reis bu tüysüz, körpecik haçlı komutanını gö­rünce kahırlandı ve:

«Aman Ya Rabbim, şu çocuğa mı esir düşecek­tik…» diye büyük teessürünü gizlemedi. Turgut Reis’i ele geçirmenin sevinci içinde şımaran haçlı komutanları ona yapmadıklarını bırakmadılar.

Barbaros Hayrettin Paşa, Kanunî Suttan Süley­man’ın emriyle Fransızlara yardım etmek ve François’li, Charles Ouint’in elinden kurtarmak üzere Fransa sahillerine gelerek, Toulon’da demirlediği sı­rada, bir filo ile Genova’ya gitti.

– «Ya Turgut Reis ile Salih Reis’i geri verirsi­niz, ya da Genova ile beraber, bütün Fransız sahil­lerini serapa yakarım…» diye haber saldı. Bunun üzerine büyük korkuya düşen Cenevizliler, hemen Turgut Reis ile Salih Reis’i iade etmekten başka ça­re bulamadılar. Turgut ve Salih Reis’ler, Barbaros tarafından büyük törenle karşılandı.

1546’da Barbaros Hayrettin Paşa vefat edince onun yerine Kaptan-ı Deryalık’a getirilecek en ehli­yetli kimse olarak, hep Turgut Reîs’in adı dolaşı­yordu. Lâkin Kanunî, Barbaros’u hizmete çağırırken gösterdiği basireti, Turgut Reis için gösteremedi. Üs­telik araya saray entrikaları da girdiği için 1551’de İstanbul’a gelen Turgut Reis’e Kanunî Sultan Süley­man tarafından sancak beyliği verilmek istenildi. Oysa Turgut Reis, kendi fethettiği Trablus Beyler­beyliğini istiyordu. Onun bu arzusu biraz geç ger­çekleşti ve Turgut Reis 11 yıl Trablusgarp Beyler­beyliğinde kaldı. 1556 yılında açılan Malta seferine katıldı. 80 yaşındaydı. 13 gemi ile Malta adasına geldi ve kuşatmanın yanlış başlatıldığını görerek kı­zıp köpürdü. Dönüş olmayacağını anlayarak savaşa olanca gücüyle katıldı. 1565 yılı haziranın 16. günü yapılan hücumda savaşı yönetirken St. Angelo Kule­sinden atılan güllenin parçaladığı kayadan iri bir parça sıçrayıp başına çarptı ve Turgut Reis’i yarala­dı. Ancak 5 gün yaşayabildi ve ruhunu teslim etti.

Kaynak: 100 Ünlü Türk,