Cevdet Sunay Kimdir?

1900-1982 tarihleri arasında yaşamıştır. TÜRKİYE Cumhuriyeti’nin beşinci Cumhurbaş­kanıdır. Trabzon’da doğdu. Tahsilini Kuleli As­keri Lisesi ile Harbiye’de yaptı. İstiklâl Savaşı’na katıldı, gösterdiği yararlıklardan ötürü İstiklâl Madalyası aldı. Cumhuriyetin ilânını müteakip kahraman ordumuzun çeşitli kademelerinde vazi­fe gördü. 27 Mayıs’ı müteakip önce Kara Kuvvet­leri Komutanı, sonra Genelkurmay Başkanı oldu. Sunay 1966 yılında da Cumhurbaşkanlığına seçildi.

KULELİ Askerî Lisesi’ni bitirdikten sonra, Har­biye tahsilini yapmasına fırsat kalmadan, özel bir eğitimden sonra cepheye sürülen sınıftandı. 1 Eylül 1917 günü henüz on yedi yaşında iken üniforma­sında asteğmen demiri olarak Filistin cephesine gönderilmişti. On yedi yaşındaki Mülâzım Cevdet, emrindeki asker ile kahramanca çarpıştı Filistin cep­hesinde. Bu arada ciddî bir kurşun yarası da aldı ve bağlı bulunduğu birlikle İngilizlere esir düştü.

Esaretin o acı günlerinden sonra yurda döndü­ğünde (1920), savaş bitmiş ve Osmanlı İmparator­luğu mağlûp düşmüştü. Mütarekenin o karanlık gün­leri arasında güzel vatan parçalanmıştı. Anadolu’da toplanan bir avuç idealist, Mustafa Kemal Paşa’nın etrafında hürriyet meşalesini tutuşturmuşlardı. Teğ­men Cevdet derhal Anadolu’ya geçerek Kurtuluş Savaşı’mızın gönüllüleri arasına katıldı. İlk aldığı gö­rev Gaziantep cephesinde idi. Burada verdiği par­lak savaşlarla dikkati çektiği gibi bir de takdirname ile taltif edildi.

Güney cephesindeki savaşlar sona erdikten son­ra batı cephesine sevkedildi. 41’inci Tümen’in topçu alayında aldığı göreve koştu. İstiklâl Savaşı’nın en çetin günlerinde cereyan eden en yaman savaşların ta içinde idi. Bu savaşlarda gösterdiği üstün başarı­lardan ötürü İstiklâl Madalyası ile taltif edildi genç subay.

Cumhuriyetin ilânını müteakip yarım kalan tah­silini tamamlamak üzere Harb Okulu’na gitti. 1927 yı­lında yüzbaşı rütbesini aldığı gün akademik tahsil yapmak üzere Harp Akademisi’ne girdi.

1930 yılında genç bir kurmay yüzbaşı olarak Akademi’yi bitirdi ve Edremit’e tayini çıktı. Burada 11’inci Kolordu emrindeki 3. Batarya Komutanlığı görevini yaptı.

Bundan sonra askerlik hayatındaki başarılı yıl­ları birbirini izledi. Genelkurmay Harekât Dairesi Başkanlığındaki görevi sırasında binbaşı oldu (1934). Ertesi sene I. Süvari Tümeni Kurmay Baş­kanlığına atanarak Karaköse’ye gitti.

Kahraman ordumuzun çeşitli kademelerindeki başarılı görev yıllarından sonra 1940 yılında yar­baylığa terfi etti. Bundan sonraki çalışmaları çok sev­diği askerlik ilminin öğretmenliği üzerinde toplandı. 1942 yılında Harp Akademisi’ne tab’iye öğret­men yardımcısı oldu. 1943 yılında 72’nci Topçu Ala­yı Kumandanlığı görevine giderken omuzunda bir kokart ile üç yıldızdan ibaret albay üniformasını ta­şıyordu.

Kırk üç yaşındaki Kurmay Albay Cevdet Sunay çok geçmeden tekrar Harp Akademisi’ndeki görevi­ne döndü. Dört yıl süre burada tab’iye öğretmeni olarak vazife gördü. Bu arada askerlik konusunda eserler vermeye başladı. «Geri Hizmet» ve «Üçüncü Sınıf Tab’iye Dersleri» onun askerlik alanında verdiği çok değerli iki eser olarak bugün dahi değerini mu­hafaza etmektedir.

1947 yılında yeniden kıta hizmetine çıktı ve ertesi yıl Türk Ordusunda kurulan ilk zırhlı tugayın komutanı oldu, 1949 yılında da tuğgeneralliğe yük­seldi. Artık General Cevdet Sunay olmuştu.

General Sunay önce Genelkurmay Harekât Dai­resi Başkanlığına tayin edildi, ertesi yıl da 33’üncü Tümen komutanı olarak Erzurum’a gitti. 1955 yılın­da korgeneralliğe terfi eden Sunay, 1958 yılında Genelkurmay İkinci Başkanı oldu ve aynı senenin 30 Ağustos günü apoletine dördüncü yıldızı da ta­karak orgeneralliğe yükseldi.

27 Mayıs’a müteakip Orgeneral Cevdet Sunay Kara Kuvvetleri Kumandanlığı görevine geti­rildi, kısa bir süre sonra da Genelkurmay Başkanı oldu. Bu önemli görevi altı yıl süre ile büyük bir dirâyetle ifa ediyor Orgeneral Sunay.

Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’in amansız bir hastalığa yakalanması üzerine bir cumhurbaşkanı adayı aranırken akla ilk gelen isim o oldu. Sunay’ın şahsı üzerinde yalnız siyaset adamları ile milletve­killeri değil, bütün millet de müttefikti. Nitekim ya­pılan seçimin daha ilk turunda büyük bir ekseriyet toplayarak Türkiye Cumhuriyeti’nin beşinci cumhur­başkanlığına getirildi.

Ordunun sevilen kumandanı, cumhuriyetin de sevilen bir başkanı oldu. Partilerüstü bir insan olma­sı ve tarafsız davranışları ile herkesin haklı sevgisini kazandı Cumhurbaşkanı Sunay. 1929 yılında Atıfet Hanım’la evlenen ve üç çocuğu olan Cevdet Sunay, 22 Mayıs 1982’de vefat etti.

Kaynak: 100 Ünlü Türk, Cumhurbaşkanlığı, Uludağ Sözlük,