admin | 06 Haziran 2015 | Fen Bilimleri, Genel
Canlılar içten ve dıştan gelen uyarılara karşı tepki vermektedir. Bitkiler toprağa bağlı olarak yaşadıkları için hayvanlar gibi yer değiştirme hareketi yapamaz. Ancak çevreden gelen uyaranlara karşı da tamamen duyarsız değildir. Bitkilerde gözlenen hareketler, tropizma ve nasti olmak üzere iki grupta incelenir.
Tropizma Hareketleri; Tropizma, bitkilerin çevreden gelen uyaranın yönüne bağlı olarak gerçekleştirdiği tepkidir. Tropizma hareketleri, bitkilerin sadece büyüyen ve uzayan kısımlarında meydana gelir. Eğer hareket uyarana doğru ise pozitif, zıt yönde ise negatif tropizma olarak adlandırılır.
Başlıca tropizma hareketleri şunlardır:
Kemotropizma: Bitki köklerinin toprakta bulunan çeşitli kimyasa maddelere karşı gösterdiği tropizma hareketleri kemotropizma olarak adlandırılır.
Fototropizma: Bitkilerin ışık uyaranına karşı gösterdiği yönelme hareketidir.
Geotropizma: Bitkinin yer çekimine karşı gösterdiği yönelim hareketine geotropizma denir.
Travmatropizma: Bitki organlarının yaralanma nedeniyle gösterdikleri yönelme hareketlerine travmatropizma denir.
Haptotropizma: Bitkilerin dokunmaya karşı gösterdiği tepkilere haptotropizma denir.
Hidrotropizma: Bitki köklerinin suya doğru yönelim göstermesi hidrotropizma olarak adlandırılır.
Nasti Hareketleri
Bitkilerin uyaranın yönüne bağlı olmaksızın gerçekleştirdikleri harekete nasti denir. Nasti hareketleri turgor değişimleri ile sağlanır. Nastide, uyartı hangi yönden gelirse gelsin bitki bütün kısımları ile uyarana tepki gösterir. Nasti hareketlerine neden olan uyaranlar ısı, ışık, sarsılma gibi dış çevre faktörleridir.
Sismonasti: Bitkide dokunma ile meydana gelen turgor değişimleri sonucu ortaya çıkan hareketlerdir.
Fotonasti: Çiçeklerin ortamdaki ışık şiddetine bağlı olarak açılıp kapanması fotonasti olarak adlandırılır.
Termonasti: Bitkilerde sıcaklık değişmelerinin sebep olduğu nasti hareketlerine termonasti denir.